W dniu 30 kwietnia 2021 roku upływa, wprowadzony ustawą z dnia 14 kwietnia 2016 roku o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (dalej jako „Ustawa”),pięcioletni okres wstrzymania sprzedaży nieruchomości rolnych albo ich części wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Z uwagi na powyższe, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaproponowało w listopadzie ubiegłego roku projekt nowelizacji Ustawy mający na celu między innymi przedłużenie wprowadzonych Ustawą ograniczeń na okres kolejnych pięciu lat, czyli do dnia 30 kwietnia 2026 roku. Obecnie projekt nowelizacji jest w dalszym ciągu na etapie konsultacji publicznych, jednak mając na uwadze zbliżający się upływ wspomnianego wyższej terminu, należy się spodziewać, że w najbliższym czasie projekt powinien trafić do Sejmu.

Obowiązujące ograniczenia

Od 30 kwietnia 2016 roku, z dniem wej­ścia w życie Ustawy, co do zasady wstrzymana została sprzedaż nierucho­mo­ści (albo ich części) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wprowadzone ograniczenie nie dotyczy jedynie:

1) nieruchomości i ich części przezna­czonych w (i) miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, (ii) studium uwarunkowań i kierun­ków zagospodarowania przestrzen­nego gminy, (iii) ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i za­gospodarowania terenu - na cele inne niż rolne, w szczególności na parki technologiczne, parki przemysłowe, centra biznesowo-logistyczne, składy magazynowe, inwestycje transpor­towe, budownictwo mieszkaniowe, obiekty sportowo-rekreacyjne,

2) nieruchomości położonych w grani­cach specjalnych stref ekonomicznych,

3) domów, lokali mieszkalnych, budynków gospodarczych i garaży wraz z niezbędnymi gruntami oraz ogródków przydomowych,

4) nieruchomości rolnych o powierzchni do 2 ha.

Na etapie wprowadzania Ustawy, głównym celem wstrzymania sprzedaży nieruchomości rolnych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, było zahamowanie silnej tendencji wzrostowej cen sprzedaży gruntów rolnych oraz przeciwdziałanie spekula­cyjnemu wykupywaniu nieruchomości rolnych przez osoby krajowe i zagraniczne, które nie gwarantują zgodnego z interesem społecznym wykorzystania nabytej ziemi na cele rolnicze.

Cel nowelizacji

Pomimo upływu pięciu lat od momentu wprowadzenia omawianych wyższej ograniczeń, jak wskazuje sam ustawo­dawca w uzasadnieniu do projektu nowelizacji Ustawy, w 2019roku zaobserwowano znaczny wzrost średnich cen sprzedaży gruntów rolnych Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2019 roku w porównaniu do roku 2018.

Głównym celem nowelizacji jest zatem niedopuszczenie do ewentualnego, dalszego wzrostu cen. W ocenie ustawodawcy przedłużenie terminu do 2026 roku, pozwoli na stabilizację cen sprzedaży gruntów rolnych oraz ograniczy ryzyko ponownych gwałtownych wzrostów.

Poza ww. zmianą dotyczącą przedłużenia okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości rolnych, proponuje się zwiększenie powierzchni nieruchomości rolnych, wobec których wstrzymanie sprzedaży nie będzie miało zastosowania, z 2 do 5 ha. Ta zmiana mana celu przede wszystkim doprowadzić do zmniejszenia powierzchni gruntów nie zagospodarowanych pozostających w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa. Ponadto proponuje się, aby wstrzymanie sprzedaży nie dotyczyło udziałów we współwłasności nierucho­mości nieobjętych zakazem.

Dodatkowo, jak wskazuje ustawodawca, wraz z wprowadzeniem Ustawy podstawową formą rozdysponowania nieruchomości rolnych Zasobu Własno­ści Rolnej Skarbu Państwa stała się dzierżawa. Zdaniem ustawodawcy wprowadzenie nowelizacji pozwoli  podtrzymać ten stan rzeczy, który według niego jest korzystny dla rolników z uwagi na to, że pozwala im na nieangażowanie kapitału w zakup ziemi, dając jednocześnie możliwość jego przeznaczenia na dokonywanie inwestycji wprowadzone gospodarstwa.

Podsumowanie

Pozytywnie należy ocenić propozycje zwiększenia powierzchni nieruchomości rolnych, wobec których wstrzymanie sprzedaży nie będzie miało zastosowania oraz wyjęcie spod zakazu udziałów we współwłasności nieruchomości nieobjętych zakazem.

Nie ulega jednak wątpliwości, że głównym celem proponowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi projektu nowelizacji jest przedłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości rolnych do 2026 roku. Takie rozwiązanie może przyczynić się do zmniejszenia zasobu nieruchomości dostępnych pod inwestycje, co może spowodować, wbrew założeniom ustawodawcy, dalszy wzrost cen nieruchomości rolnych.