Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 roku o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw wprowadziła istotne zmiany w ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zmiany objęte nowelizacją weszły w życie 31 października 2020 roku.

Wprowadzone rozwiązania nakładają na organy wydające akty planowania przestrzennego obowiązek prowadzenia cyfrowych zbiorów danych przestrzennych następujących aktów:

1. planów zagospodarowania przestrzennego województwa, w tym planów zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego;

2. ramowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego;

3. studiów;

4. planów miejscowych;

5. miejscowych planów odbudowy;

6. miejscowych planów rewitalizacji.

Dodatkowo, organy mają również obowiązek aktualizacji prowadzonych zbiorów danych najpóźniej w terminie 30 dni od dnia: i) ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym aktu albo jego zmiany, ii) uchwalenia aktu albo jego zmiany – w przypadku aktów niepodlegających ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym, iii) wydania rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody czy wydania wyroku sądu administracyjnego dotyczącego aktu.

Nowelizacja wprowadziła również delegację ustawową do uregulowania przez ministra właściwego do spraw budownictwa, w drodze rozporządzenia, sposobu tworzenia oraz prowadzenia, w tym aktualizacji i udostępniania zbiorów, uwzględniających zakres informacyjny, strukturę, format i rozdzielczość przestrzenną danych gromadzonych w zbiorach, jak również szczegółowy sposób opisu zbiorów metadanymi infrastruktury informacji przestrzennej w zakresie zagospodarowania przestrzennego.

Niestety, pomimo tego, że ustawodawca przewidział 6 miesięczny termin na umożliwienie gminom przygotowania się do wdrożenia nowych rozwiązań, rozporządzenie określające szczegółowe wytyczne prowadzenia zbiorów danych przestrzennych zostało wydane przez Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii dopiero w dniu 26 października 2020 roku, czyli jedynie 5 dni przed wejściem w życie nowych przepisów.

‍Uregulowania obowiązujące przed 31 października 2020 roku

Przed nowelizacją, w zakresie zagospodarowania przestrzennego, digitalizacją objęte były zbiory, które powstały w wyniku fakultatywnych działań samorządów, co nierzadko wiązało się z ich niekompletnością, rozbieżnościami w znajdujących się w nich danych oraz braku lub niewielką częstotliwością aktualizacji zamieszczanych w nich danych. Ponadto wobec braku przepisów szczegółowych, określających merytoryczny zakres zbiorów zagospodarowania przestrzennego, istniejące zbiory występowały w różnych, niejednolitych formatach i strukturach.

Niektóre jednostki samorządowe (w większości przypadków, duże ośrodki miejskie) od lat prowadzą już zaawansowane systemy informacji przestrzennej, jednak udostępniane dane publikowane są w dowolnej formie na geoportalach lokalnych lub regionalnych tylko jako granice planów, ewentualnie w Biuletynie Informacji Publicznej jako tekst i rysunek w formacie PDF. Często nie jest również możliwe zweryfikowanie, czy opublikowane dane są aktualne.

Cel nowelizacji

Głównym celem wprowadzonych rozwiązań jest doprowadzenie do cyfryzacji planowania przestrzennego oraz ujednolicenia publikowanych danych. Jak wskazuje sam ustawodawca w uzasadnieniu ustawy, posiadanie zbiorów danych przestrzennych, z informacją o zasięgach obowiązujących na terenie całego kraju aktów planowania przestrzennego, pozwoli inwestorowi na uzyskanie odpowiedzi na pytanie o obowiązujące na danym terenie akty planowania przestrzennego. Powyższe umożliwi określenie ścieżki procesu inwestycyjnego – w oparciu o obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub decyzję o warunkach zabudowy.

Podsumowanie

Zmiany objęte nowelizacją mogą znacznie ułatwić dostęp do aktów planowania przestrzennego, co w rezultacie powinno przyspieszyć proces inwestycyjny, poprzez ułatwienie uzyskiwania przez inwestorów danych pozwalających określić uwarunkowania planistyczno-przestrzenne nieruchomości.

Stanie się tak jednak tylko wtedy, jeżeli wprowadzone nowelizacją rozwiązania zostaną wdrożone przez wszystkie zobowiązane do tego organy w podobnym przedziale czasowym. W tej chwili możliwość sprawnego wdrożenia zmian przez gminy wydaje się wątpliwa, z uwagi na fakt bardzo późnego opublikowania aktu wykonawczego określającego sposób prowadzenia zbiorów danych przestrzennych. Powyższe uniemożliwiło poszczególnym jednostkom samorządowym zapoznanie się z wytycznymi oraz przygotowanie do wdrożenia nowych rozwiązań, poprzez między innymi zabezpieczenie wymaganych środków finansowych.